"हेरिटेज मॅनेजमेंट'मध्ये पुण्याच्या युवकाची भरारी

स्नेहा राईरीकर - सकाळ वृत्तसेवा

पुणे - जागतिक पातळीवर विविध क्षेत्रांत भारतीयांनी नेहमीच आघाडी घेतली आहे. पुण्याच्या आनंद कानिटकर या तरुणाने हे पुन्हा सिद्ध केले आहे. "हेरिटेज मॅनेजमेंट'शी (सांस्कृतिक वारसा व्यवस्थापन) संबंधित "मास्टर्स इन कल्चरल लॅंडस्केप्स' पदव्युत्तर अभ्यासक्रमासाठी निवड झालेला तो पहिलाच आणि एकमेव भारतीय ठरला आहे.

या अभ्यासक्रमासाठी जगभरातून 64 जणामधून 11 जणांची निवड झाली. 2010 ते 12 असा दोन वर्षांचा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर फ्रान्स, इटली व जर्मनी या तीन विद्यापीठांकडून आनंदला "मास्टर्स' पदवी मिळणार आहे.

अभ्यासक्रमाचे पहिले सत्र फ्रान्समधील जॉन मोने विद्यापीठात त्याने पूर्ण केले. सध्या तो दुसऱ्या सत्रात इटलीतील नेपल्स येथे "फ्रेदरिको सेकोन्दो' विद्यापीठात शिक्षण घेत आहे. तिसरे सत्र जर्मनीतील स्टुटगार्ट विद्यापीठात होईल.

आनंद काही दिवसांसाठी पुण्यात आला असून, "सकाळ'शी बोलताना तो म्हणाला, ""सध्या "कल्चरल हेरिटेज वॉक्‍स' खूप होत आहेत. या सांस्कृतिक वारशाचे जतन कसे करावे, यावरही अनेकदा चर्चा होताना दिसते; पण "हेरिटेज' म्हणजे नक्की काय, त्याची प्रसिद्धी आणि जनजागृती कशी करावी, असे विषय आम्हाला शिकवले जातात.''

याचे शास्त्रशुद्ध शिक्षण देणारा अभ्यासक्रम आपल्या देशात उपलब्ध नाही, याबद्दल त्याने खंत व्यक्त केली.

तो म्हणाला, ""इटलीसारख्या देशातील 45 स्थळे "जागतिक वारसा स्थळ यादीत' समाविष्ट झाली आहेत. मात्र, पाच हजार वर्षांची संस्कृती लाभलेल्या भारतातील केवळ 27 वारसा स्थळे या यादीत आहेत. यापूर्वी भारतातील छाऊ नृत्य, रामलीला इत्यादी कलाप्रकारांचा "जागतिक अमूर्त वारसा यादी'त समावेश झाला आहे. त्याशिवाय लावणी, संगीत नाटक, पंढराची वारी हे प्रकारही यादीत समाविष्ट होऊ शकतात. महाराष्ट्रातील काही किल्ले, लेण्यांचा यादीत समावेश होणे आवश्‍यक आहे. उत्तम सांस्कृतिक वारसा व्यवस्थापनामुळे हे शक्‍य होऊ शकेल.''