लाइफ ऑफ पाय - एक दर्जेदार कलाकृती

या सिनेमाची कथा तोंडात बोट घालायला लावणारी आहे. ही पिसिन नावाच्या भारतीय तरुणाची कथा आहे. त्याला पाय म्हटले जाते. फ्रेंच भाषेत स्विमिंग पूलला पिसिन म्हणतात.

हा तरुण कॅनडाला जात आहे. मात्र तो ज्या जहाजावरुन जात असतो, ते बुडते आणि तो आपल्या कुटुंबियांपासून विभक्त होतो. मात्र लाइफबोटवर असल्यामुळे तो समुद्रांच्या लाटांमधून बचावतो. त्याच्या लाइफबोटवर त्याच्याबरोबर कोल्हा, झेब्रा आणि वाघ हे प्राणी आहेत. हे सगळे प्राणी पाँडेचेरीमधील त्याच्या वडिलांच्या प्राणीसंग्रहायलातील सदस्य आहेत.

शेवटी केवळ पाय आणि वाघ दोघेच त्या वादळातून बचावतात. हे दोघेही एकमेकांशी मैत्री करण्याचा प्रयत्न करतात. ही कथा लेखिका यान मार्तेल यांची आहे. जवळपास पाच प्रकाशकांनी त्यांची ही कथा प्रकाशित करायला नकार दिला होता. मात्र २००१ साली ही कथा प्रकाशित झाल्यानंतर ’लाइफ ऑफ पाय’ ही कादंबरी जगभरात बेस्ट सेलर ठरली.

सहसा एखाद्या कादंबरीवर तयार झालेली कलाकृती उत्तमरित्या साकार होत नसल्याचा समज आहे. मात्र यान मार्तेल यांच्या ’लाइफ ऑफ पाय’ या कादंबरीवर दिग्दर्शक अँग ली यांनी उत्कृष्ठ कलाकृती तयार केली आहे.

या पुस्तकावर एवढी चांगली कलाकृती तयार होऊ शकते याची कल्पनाही कुणी करु शकत नाही. मात्र क्राउचिंग टायगर हिडन डॅगन, ब्रोकबॅक माउंटन, टेकिंग वुडस्टाक या सिनेमांचे दिग्दर्शन करणा-या दिग्दर्शकालाच हे शक्य झाले आहे. टारझन आणि मोगलीमधली मनुष्य आणि प्राण्यांच्या मैत्रीची गोष्ट जितकी जुनी आहे, तितकीच ती डिस्ने आणि लॉयन किंगमधील कथेएवढी नवीनसुद्धा आहे.

याप्रकारच्या कथांमध्ये प्राणी आणि मनुष्याला खूपच प्रेमळ दाखवले जाते. या कथांना लहान मुलांची पसंती मिळत असते.

इतके वर्ष उलटल्यानंतरही जंगलातील नियम बदललेले नाही. आजही नॅशनल जिओग्राफीवर किंवा एनिमल प्लॅनेट चॅनलवर एखाद्या वाघाला बघून आपल्या अंगावर शहारा उभा राहतो. ही आपल्या मनात असलेली भीती आहे.

दिग्दर्शक अँग ली प्रेक्षकांच्या भावनांना जाणून आहेत. थ्रीडीमध्ये जेव्हा रिचर्ड पार्कर नावाचा वाघ हल्ला करतो तेव्हा प्रेक्षकांच्या मनात थरार निर्माण होतो. त्यामुळे हा फक्त मुलांसाठी तयार केलेला सिनेमा नाहीये. हा खूप विचारपूर्वक तयार करण्यात आलेला सिनेमा आहे.

जेव्हा आपण भयावह वादळात जहाजाला बुडताना बघतो तेव्हा त्या असाहय मुलासाठी शोक व्यक्त करण्या इतकाही वेळ आपल्याकडे नसतो. आपणच काय पण तो मुलगासुद्धा आपल्या कुटुंबियांना गमावल्याचे दुःख व्यक्त करु शकत नाही. कारण त्याच्यासमोर वाघ बसला आहे. मात्र नंतर तोच वाघ त्या मुलाच्या आयुष्याचा महत्त्वाचा भाग बनतो.

पायचे आयुष्य काहीसे असेच असते. सूरज शर्माने या सिनेमात पायची भूमिका साकारली आहे. सूरजचा हा पहिलाच सिनेमा आहे. इरफान खानचीही महत्त्वपूर्ण भूमिका या सिनेमात आहे. इरफान हा एकटा भारतीय कलाकार आहे जो सध्या हॉलिवूड सिनेमांमध्ये दिसतोय. या सिनेमात इरफानला भरपूर स्थान देण्यात आले आहे. मात्र या सिनेमातला खरा नायक कॉम्प्यूटरच्या मदतीने तयार करण्यात आलेला मात्र खराखुरा वाटणारा वाघ आहे. रिचर्ड पार्कर नावाचा हा वाघ खरे पाहता काल्पनिक आहे. मात्र पडद्यावर तो आपल्याला खराखुरा वाटतो.

अनेक प्रेक्षक थ्रीडी सिनेमा बघण्यास उत्सुक नसतात. मात्र हा सिनेमा बघताना ही अडचण वाटत नाही. प्रत्येक दृश्य आपल्या मनावर बिंबत जातं. अनेक दिग्दर्शक थ्रीडी सिनेमांचा उपयोग गिमिक्सच्या रुपात करतात. मात्र हा सिनेमा आत्तापर्यंतच्या थ्री डी सिनेमांपैकी सर्वोत्कृष्ट सिनेमा आहे असे म्हणावे लागेल.